Anemia aplastike është një çrregullim në të cilin dëmtohen qelizat e palcës së eshtrave që zhvillohen në qelizat e pjekura të gjakut, duke çuar në numër të ulët të qelizave të kuqe të gjakut (eritrociteve), qelizave të bardha të gjakut (lekuocitet) dhe pllakëzave të gjakut (trombocitet).
Kur qelizat e palcës së eshtrave (qelizat burimore) që zhvillohen në qeliza të pjekura të gjakut dhe trombocitet janë dëmtuar ose shtypur, palca e eshtrave mund të mbyllet. Ky dështim i palcës së eshtrave quhet anemi aplastike, shkruan merckmanuals, transmeton Gazeta Shneta.
Dështimi i palcës së eshtrave çon në numrin e zvogëluar të eritrociteve, lekociteve dhe trombociteve.
Termi anemi aplastike përdoret për t’iu referuar anemisë që ndodh kur prodhimi i të gjitha llojeve të qelizave të gjakut është shtypur. Nëse prodhimi i vetëm i qelizave të kuqe të gjakut është shtypur, çrregullimi quhet aplasia e qelizave të kuqe të gjakut të pastër.
Kur shkaku i anemisë aplastike nuk mund të diagnostikohet quhet anemi idiopatike aplastike, ka të ngjarë të ketë një çrregullim autoimun, në të cilin sistemi imunitar i shtyp qelizat burimore të palcës së eshtrave.
Shkaqe të tjera përfshijnë:
-Infeksioni me viruse të tilla si parvovirusi, Epstein Barr virus dhe citomegalovirus;
-Ekspozimi ndaj rrezatimit;
-Toksinat (të tilla si benzeni);
– Barnat si kloramfenikoli;
– Hepatiti;
Simptomat:
Simptomat e anemisë aplastike zakonisht zhvillohen ngadalë gjatë javëve e muajve fillestarë.
Anemia shkakton lodhje, dobësi dhe zbehje. Leukopenia shkakton ndjeshmëri të shtuar ndaj infeksionit. Trombocitopenia shkakton mavijosje dhe gjakderdhje të lehtë.
Diagnozë:
Testet e gjakut bëhen në individë që kanë simptoma të anemisë. Kur testet e gjakut tregojnë se të gjitha numrat e qelizave të gjakut janë zvogëluar, bëhet një ekzaminim i palcës së eshtrave.
Anemia aplastike diagnostikohet kur ekzaminimi mikroskopik i një mostre të palcës së eshtrave (biopsia e palcës së eshtrave) zbulon një rënie të mprehtë të qelizave të palcës së eshtrave.
Trajtimi
– Transplantimi i qelizave burimore:
Njerëzit me anemi të rëndë aplastike mund të vdesin nëse nuk trajtohen menjëherë. Transfuzionet e qelizave të kuqe të gjakut, trombociteve dhe substancave të quajtura faktorë rritës mund të rrisin përkohësisht,eritrociteve, lekuociteve dhe trombociteve.
Megjithatë, për shkak se transfuzionet mund të parandalojnë transplantimin e mëvonshëm të qelizave staminale, produktet e gjakut përdoren vetëm kur janë thelbësore.
Transplantimi i qelizave burimore është trajtimi i zakonshëm në anemi aplastike sepse mund të normalizojë sëmundjen, sidomos tek moshat më të reja që kanë një donator të qelizave burimore.
Nëse transplantimi nuk është i mundur, njerëzve u jepet globulini antithimocite (infusion i antitrupave si terapi) dhe ciklosporina(imunosupresant) për të shtypur sistemin imunitar dhe për të lejuar rigjenerimin e qelizave burimore të palcës së eshtrave./Gazeta Shneta/